Επί τάπητος έχουν τεθεί από το ΥΠΕΚΑ λόγω της επικείμενης αλλαγής της σχετικής νομοθεσίας, σειρά από πολεοδομικά και χωροταξικά ζητήματα ιδιαίτερου τοπικού ενδιαφέροντος που αποτελούν εκκρεμότητες πολλών ετών της ελληνικής Πολιτείας.

Τα ζητήματα αυτά αναδείχθηκαν πρόσφατα σε συζήτηση που προκάλεσε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σταύρος Καλαφάτης στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, κατά την οποία δόθηκε η ευκαιρία στους βουλευτές που συμμετείχαν να καταθέσουν και τη δική τους εμπειρία, προερχόμενη από πολίτες που σε πολλές περιπτώσεις ταλαιπωρούνται εξαιτίας των ανακολουθιών και της αδυναμίας εύρεσης και εφαρμογής λύσεων. Μια άλλη κατηγορία είναι φυσικά και οι καταπατητές, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την απουσία κανόνων έχουν σφετεριστεί δημόσια γη σε βάρος άλλων πολιτών και της νομιμότητας.

Από τις περιπτώσεις που έχουν τεθεί στο τραπέζι της συζήτηση  και αναζητούνται λύσεις, μεταξύ άλλων, είναι:

• Περιπτώσεις οικισμών προ του 1923 των οποίων τα όρια καθορίστηκαν με αποφάσεις νομαρχών μετά την ψήφιση του Συντάγματος (1975) και πριν από την εφαρμογή του ν.998/1979, οι οποίοι μεταγενέστερα κρίθηκαν ότι αποτελούν έκταση προστατευόμενη από τη δασική νομοθεσία.

Τα όρια των συγκεκριμένων περιοχών έχουν ακυρωθεί από το ΣτΕ, όπου κρίθηκε αντισυνταγματική η αρμοδιότητα προς τους νομάρχες να ρυθμίζουν παρόμοια ζητήματα. Οι συγκεκριμένες περιοχές έχουν χαρακτηρισθεί από τις αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες ως δασικές εκτάσεις και μάλιστα έχουν σε μεγάλο βαθμό χαρακτηριστεί ως αναδασωτέες, ενώ δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του ν.4164/2013 που ορίζει τις περιοχές, οι οποίες θεωρούνται ως εντός σχεδίου και δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητές της Δασικής Υπηρεσίας.

Παραδείγματα τέτοιων οικισμών έχουμε σε περιοχές όπως ο Άγιος Στέφανος, ο Διόνυσος και η Σταμάτα Αττικής. Το παραπάνω ζήτημα έχει απασχολήσει τη διοίκηση, έχει εκδοθεί σχετικό πόρισμα από το Συνήγορο του Πολίτη και ερευνάται η από συνταγματικής απόψεως ορθή επίλυσή του, δεδομένου ότι οι κανονιστικές πράξεις της διοίκησης που εκδόθηκαν 30 χρόνια πριν είχαν σαν συνέπεια να εκδοθούν άδειες οικοδομής ως εντός σχεδίου περιοχή, να λάβουν χώρα χιλιάδες δικαιοπραξίες και γενικά να υπάρχει η πεποίθηση στον πολίτη ότι κατέχει οικόπεδα και κτίσματα σε εντός σχεδίου περιοχή. Το θέμα αναδεικνύεται επίσης λόγω της κτηματογράφησης και της σύνταξης των δασικών χαρτών.

• Μια δεύτερη περίπτωση είναι οι εκτάσεις δημόσιων κτημάτων κατεχόμενων άνω των 50 χρόνων από πολίτες, είτε μετά από ειδική παραχώρηση (μίσθωση) είτε μετά από παράλειψη της διοίκησης να ρυθμιστεί νομοθετικά η παραχώρηση δια εξαγοράς.

Οι εκτάσεις αποτελούν δημόσιο κτήμα, ενώ κατέχονται (έχουν κατασκευαστεί κτίσματα, έχουν γίνει συνδέσεις με τα δίκτυα εν γνώσει της διοίκησης – φορολογούνται ως ακίνητα) για δεκαετίες. Δεν έλαβε χώρα κατά το παρελθόν βάσει νόμου διαδικασία νόμιμης παραχώρησης της κυριότητας δυνάμει εξαγοράς. Περιπτώσεις τέτοιες έχουμε στην Έδεσσα, στην Καβάλα, στο Δήμο Ηλιδας Πελοποννήσου και αλλού.

Σύμφωνα με το νόμο για τις ρυθμίσεις περί αυθαίρετων κατασκευών δεν επιτρέπεται η υπαγωγή αυθαίρετων κατασκευών και αλλαγών σε δημόσιο κτήμα. Από τη σχετική ανάλυση που έχει γίνει στο ΥΠΕΚΑ καταγράφεται μάλιστα ότι η κατοχή από ομάδες πολιτών έγινε με την ανοχή και τη γνώση της διοικήσεως. Με παλαιότερες διατάξεις νόμων και σε πολλές περιοχές ακολουθήθηκε η διαδικασία εξαγοράς, ωστόσο πολλοί πολίτες δεν ολοκλήρωσαν τη διαδικασία. Σήμερα υπάρχουν πολλά αιτήματα, ειδικά σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδος, να καθοριστεί μια νέα διαδικασία εξαγοράς με τη συνεργασία των αρμόδιων υπηρεσιών.

• Άλλη κατηγορία είναι οι οικισμοί πριν από το 1923 που καθορίστηκαν τα όριά τους με απόφαση νομαρχών και μεταγενέστερα κρίθηκαν ως κατολισθήσιμοι, πχ. η περιοχή Αιγίου Καλαβρύτων. Αν και κρίθηκαν κατολισθήσιμοι, οι πολεοδομικές υπηρεσίες εξέδιδαν άδειες για την εκτέλεση εργασιών μέχρι και το 2010.

Με αφορμή έγγραφα της αρμόδιας διεύθυνσης της Περιφέρειας δεν εκδίδονται άδειες και κατά τις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ απαιτείται η εκπόνηση γεωλογικής μελέτης, η οποία θα αποφαίνεται για τη δυνατότητα ή μη εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών σε τμήμα ή όλη την περιοχή του οικισμού. Παράλληλα θα πρέπει να θεραπευτεί και ο καθορισμός των ορίων των οικισμών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

• Καταγράφονται επίσης περιπτώσεις οικισμών που προβλέφθηκαν με την έγκριση του ΓΠΣ (Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου), αλλά μεταγενέστερα εν όψει της πολεοδομικής μελέτης χαρακτηρίστηκε ως περιοχή προστατευόμενη από τη δασική νομοθεσία (Οικισμός Νέα Ζωή στη Μάνδρα). Πρόκειται για υλοποιημένη κατάσταση οικισμού με διάνοιξη δρόμων δημιουργία κοινωφελών χώρων με πρωτοβουλία των κατοίκων.
• Επίσης υπάρχουν Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί για τους οποίους ενώ εγκρίθηκαν τα όρια πολεοδομικής μελέτης, η περιοχή παρουσιάζεται ως προστατευόμενη έκταση. Έτσι, για την πρόοδο της διαδικασίας πολεοδόμησης παρουσιάζεται η σύγκρουση των πολεοδομικών διατάξεων και των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας.

Κατά το παρελθόν, σύμφωνα με τη νομοθεσία, εγκρίθηκαν πολεοδομικές μελέτες και καθορίσθηκαν τα όρια πολεοδόμησης εκτάσεων οικοδομικών συνεταιρισμών. Εν όψει της κατάρτισης των δασικών χαρτών αναδείχθηκε το ζήτημα διαφωνίας δασικών και πολεοδομικών υπηρεσιών με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα ακόμα κόλλημα στη διαδικασία κατάρτισης των περιβόητων δασικών χαρτών και ο φαύλος κύκλος του πολεοδομικού – χωροταξικού χάους να συνεχίζεται.

Πηγή: tee.gr